પહેલગામ આતંકવાદી હુમલા પછી ભારતે અપનાવેલી ‘વોટર સ્ટ્રાઈક’રણનીતિએ પાકિસ્તાનમાં પાણીની કટોકટી ઉભી કરી છે. ભારતના આ પગલા બાદ પાકિસ્તાનના બંધોમાંથી સિંધુ નદીના તટપ્રદેશમાં પાણીના પ્રવાહમાં ભારે ઘટાડો થયો છે. દેશભરના જળાશયોમાં પાણીનું સ્તર ખતરનાક રીતે નીચા સ્તરે પહોંચી ગયું છે. માંગલા અને તારબેલા જેવા મુખ્ય બંધ સુકાઈ ગયા છે, જેના કારણે સિંચાઈ પ્રભાવિત થઈ રહી છે અને ખરીફ પાકની વાવણી અટકી જવાનો ભય છે.
પંજાબમાં દુષ્કાળ
હકીકતમાં, ભારતે ચિનાબ નદીમાં પાણીનો પ્રવાહ ઘટાડ્યા પછી પાકિસ્તાનની સિંધુ નદી પ્રણાલીમાં પાણીની અછત ગયા વર્ષની તુલનામાં ઝડપથી વધી રહી છે. પરિસ્થિતિ એવી છે કે માંગલા અને તારબેલા ડેમમાં પાણીનો સંગ્રહ અડધાથી પણ ઓછો થઈ ગયો છે. તાજેતરના ડેટા પ્રમાણે ખૈબર પખ્તુનખ્વામાં તારબેલા ડેમ ખાતે સિંધુ નદી 1,465 મીટરની ઊંચાઈએ છે. સિંધુ નદી પર પંજાબમાં ચશ્મા બંધ પર પાણીનું સ્તર પણ 644 મીટર છે. તે જ સમયે મીરપુરમાં ઝેલમ નદી પર મંગલા ડેમ 1,163 મીટર પર છે. પંજાબના સિયાલકોટના મરાલામાં પરિસ્થિતિ ખૂબ જ ગંભીર છે. અહીં ચેનાબ નદીનો સરેરાશ પ્રવાહ 28 મેના રોજ 26,645 ક્યુસેક હતો જે 5 જૂનના રોજ ઘટીને 3,064 ક્યુસેક થયો.
સિંચાઈ માટે પાણીની તીવ્ર અછત
ખરીફ પાક માટે નદીના નહેરોમાંથી પાણી ન મળવાને કારણે ખેડૂતોમાં ચિંતાનું મોજુ ફરી વળ્યું છે. સિંધુ-જેલમથી ચિનાબ નદીમાં પાણીનો પ્રવાહ ખૂબ ઓછો છે. ભારે ગરમી અને પાણીની અછતને કારણે ખેતરોમાં પહોળી તિરાડો પડી ગઈ છે. પાકિસ્તાનમાં, આ ઉનાળામાં ગરમીના કારણે ચોમાસાનું મોડું આગમન થવાને કારણે સિંચાઈની સમસ્યા વધુ વધી ગઈ છે. જૂનના અંત પહેલા ચોમાસુ આવવાની શક્યતા ઓછી છે, જેના કારણે ખેડૂતોને સિંચાઈ માટે પાણીની ભારે અછતનો સામનો કરવો પડી શકે છે.
